Zmień swoje pytania, a zmienisz siebie

Zmień swoje pytania, a zmienisz siebie

Marilee Adams w książce „Myślenie pytaniami” przedstawia system, który nazwała myśleniem pytaniami. Mottem tego systemu jest: „Zmień swoje pytania a zmienisz siebie”.

Metody i narzędzia związane z „Myśleniem pytaniami” oparte są na założeniu, że wiele naszych działań, podejmowanych decyzji wynika z tego, że robimy coś nawykowo albo w oparciu o przekonania, których sobie nawet nie uświadamiamy. Postawienie pytań, które kwestionują słuszność nawyków lub nieuświadomionych przekonań pozwala nam dostrzec inne perspektywy i znaleźć nowe rozwiązania.

Uczący się czy wyrokujący?

Aby ustalić z jaką postawą mamy do czynienia warto ustalić, jakie pytania zadaje sobie lider napotykając problem.

Pytania charakterystyczne dla wyrokującego:

  • Czyja to wina?
  • Co jest ze mną nie tak?
  • Co jest z nami nie tak?
  • Dlaczego jesteśmy takimi nieudacznikami?
  • Dlaczego inni są tacy fatalni?

Droga wyrokującego prowadzi do automatycznych reakcji, toksycznych relacji, skupianiu się na obwinianiu, relacji wygrany – przegrany, wpadnięciu w pułapkę bezradności (skoro jesteśmy beznadziejnymi nieudacznikami, to nic nie możemy zrobić).

Pytania charakterystyczne dla uczącego się:

  • Co się wydarzyło (stało się)?
  • Co się przyda? Czego chcę?
  • Czego mogę się nauczyć? Jaką lekcję wyciągnąć z tego zdarzenia?
  • Co druga osoba myśli i czuje, czego potrzebuje, czego chce?
  • Za co jestem odpowiedzialny?
  • Co jest możliwe? Jaki mam wybór? Co najlepiej zrobić teraz?

Droga uczącego się prowadzi do przemyślanego wyboru, skupianiu się na rozwiązaniach a nie problemach, wyciąganiu lekcji z trudnych sytuacji i unikaniu ich w przyszłości, budowania relacji wygrany – wygrany.

Dwanaście najważniejszych pytań zmieniających postawę wyrokującego na postawę uczącego się:

  1. Czego chcę?
  2. Jaki mam wybór?
  3. Jakie przyjmuję założenia?
  4. Za co jestem odpowiedzialny?
  5. Jak inaczej mogę o tym myśleć?
  6. Co ten drugi człowiek myśli, czuje, czego potrzebuje i chce?
  7. Czego nie dostrzegam lub unikam?
  8. Czego mogę się nauczyć
    • od tej osoby czy z tej sytuacji?
    • z tego błędu czy niepowodzenia?
    • tego sukcesu?
  9. Jakie pytania powinienem zadawać sobie i/lub innym?
  10. Jakie kroki będzie najrozsądniej podjąć?
  11. Jak mogę to zmienić w sytuację wygrana – wygrana?
  12. Co jest możliwe?

Źródło: Marilee Adams „Myślenie pytaniami”, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2011